ร้านค้าและเคหสถาน

R30 เรือนร้านค้าบ้านไร่ (สร้างพ.ศ.2509) พ่ออินปั๋น นที ที่ตั้ง : 46 ม.10 บ้านไร่ ต.ท่าผาอ.แม่แจ่ม พิกัด : 18.47998, 98.363573 เรือนร้านค้าหลังเดียวของชุมชนบ้านไร่ สร้างขึ้นเพื่อเปิดเป็นร้านค้าขาย มีส่วนชั้นล่างเป็นที่ขายสินค้า ชั้นบนเป็นส่วนพักอาศัย ปัจจุบันไม่ได้ค้าขายแล้ว เพราะถนนหมู่บ้านถูกตัดใหม่ เส้นทางหน้าเรือนร้านค้านี้ไม่ได้เป็นเส้นทางหลักอีกต่อไป จุดเด่น: เรือนร้านค้า ตัวเรือนยาวขนานไปกับถนน เพื่อประโยชน์ของการค้าขายเป็นหลัก

R29 เรือนอุ๊ยเผือก (สร้างพ.ศ.2505) พ่ออุ๊ยเผือก แม่อุ๊ยพลอย กองจันทร์ ที่ตั้ง : 39 ม.10 บ้านไร่ ต.ท่าผา อ.แม่แจ่ม พิกัด : 18.48123, 98.36243 เรือนไม้บ่ะเก่าสองจ๋องแบบประเพณีล้านนา หันหน้าไปทางทิศเหนือตามแบบประเพณี พ่ออุ๊ยเลือกแบบตามเพื่อนบ้านโดยให้สล่าทำตาม แต่ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงหลังเดียวแล้วในบ้านไร่

ป่าปงเปียง พิกัด 18.531021, 98.446590 ป่าปงเปียงเป็นพื้นที่ทำนาขั้นบันไดของชาวบ้านจากหมู่บ้านใกล้เคียง ได้แก่ บ้านป่าปงเปียง บ้านตีนผา ลักษณะพื้นที่เป็นหุบเขาที่มีความลาดชันสูง ทำให้ชาวบ้านต้องปรับพื้นที่เป็นขั้นบันไดไปตามแนวของเส้นชั้นความสูง (Contour line) เกิดเป็นภาพทิวทัศน์วัฒนธรรมที่สวยงาม โดยเฉพาะในช่วงฤดูทำนา ประมาณเดือนสิงหาคมถึงพฤศจิกายน มีนักท่องเที่ยวและนักถ่ายภาพจำนวนมากเดินทางมาพักผ่อน ถ่ายภาพ เกิดเป็นที่พักของชาวบ้านที่สร้างที่พักแบบกระท่อมไม้ไว้รองรับนักท่องเที่ยวจำนวนมาก และมีภาพที่ถ่ายโดยช่างภาพมืออาชีพ มือสมัครเล่น และนักท่องเที่ยวทั่วไปกระจายตามสื่อต่างๆทำให้พื้นที่มีชื่อเสียงมากในระยะไม่กี่ปีที่ผ่านมา เส้นทางจากตัวอำเภอแม่แจ่มไปยังป่าปงเปียงไปได้ 2 เส้นทาง คือ เส้นทางที่แยกจากเส้นทางขึ้นดอยอินทนนท์กับเส้นทางจากบ้านทุ่งยาว ระยะทางประมาณ...

บ้านอมเม็ง พิกัด 18.414801, 98.390359 บ้านอมเม็ง ตำบลกองแขก อยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มไปทางใต้ ระยะทางประมาณ 15 ก.ม. เป็นชุมชนเก่า อายุของวัดประจำชุมชนกว่า 100 ปี เป็นชุมชนขนาดกลาง มีบ้านเรือนตั้งอยู่กระจุกตัวหนาแน่น ชาวชุมชนมีอาชีพคือทำการเกษตร ทำสวนทำไร่ทำนา มีการทอผ้าเป็นอาชีพเสริมเช่นเดียวกับบ้านอื่นๆในแม่แจ่ม มีผ้าทอไว้ใช้งานและจำหน่ายเป็นรายได้  

บ้านกองแขก พิกัด 18.434124, 98.392655 บ้านกองแขก ตำบลกองแขก แยกเป็นบ้านกองแขกเหนือ เป็นหมู่บ้านดั้งเดิม เป็นที่ตั้งของวักกองแขกเหนือ วัดเก่าแก่ที่มีชื่อเสียงของแม่แจ่ม และบ้านกองแขกใต้ ห่างออกไปไม่มาก มีวัดกองแขกใต้เป็นวัดประจำชุมชน บ้านกองแขกเหนืออยู่ห่างตัวอำเภอแม่แจ่มไปทางใต้ ระยะทางประมาณ 10 ก.ม. ประชากรเป็นคนเมือง อาชีพหลักคือทำการเกษตร ทำสวนทำไร่ทำนา มีการทอผ้าเป็นอาชีพเสริมเช่นเดียวกับบ้านอื่นๆในแม่แจ่ม มีการรวมกลุ่มจัดตั้งเป็นกลุ่มทอผ้าบ้านกองแขก จุดเด่นของชุมชนคือวัดกองแขก ซึ่งมีวิหารแบบพื้นเมืองล้านนาเก่าแก่ ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังที่เขียนบนแผงคอสอง และพระประธานเก่าแก่และศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านให้การเคารพนับถือกันมาก

บ้านสองธาร พิกัด 18.467318, 98.296918 บ้านสองธาร หรือ บ้านแม่ขี้มูก เป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก 50 หลังคาเรือน ตั้งอยู่ในเขตตำบลบ้านทับ ระยะทางจากตัวอำเภอประมาณ 13 กม. แต่เป็นเส้นทางบนเขา สูงชันและสภาพเส้นทางไม่ดี เป็นทางดินบางช่วง ชาวชุมชนบ้านสองธารเป็นคนเมืองพื้นราบที่ย้ายจากในตัวอำเภอแม่แจ่มขึ้นไปอยู่บนเขาเพื่อดูแลพื้นที่ทำกินเมื่อนานมาแล้ว แล้วเกิดเป็นชุมชนขึ้น ปัจจุบัน (2560) เป็นพื้นที่หนึ่งที่มีปัญหาสิ่งแวดล้อมและชาวบ้านมีหนี้สินจากราคาข้าวโพดตกต่ำ การเปลี่ยนไปปลูกข้าวโพดเกิดขึ้นเมื่อยี่สิบปีมาแล้วเช่นเดียวกับพื้นที่อื่นๆในแม่แจ่ม แต่บ้านสองธารเป็นพื้นที่นำร่องที่หลายหน่วยงานเข้าไปช่วยเหลือตามโครงการแม่แจ่มโมเดล เพื่อแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม ชาวชุมชนบ้านสองธารมีฝีมือในการทอผ้า โดยเฉพาะผ้าตีนจกที่มีเอกลักษณ์...

บ้านมืดหลอง พิกัด 18.421342, 98.166980 บ้านแปะ บ้านกอกน้อย และบ้านมืดหลอง เป็นหมู่บ้านของชาติพันธุ์ลัวะ หรือ ละเวือะ บ้านมืดหลองเก่าแก่ อายุหมู่บ้านราว 200 ปี มีที่ตั้งอยู่บนภูเขา ระดับความสูงประมาณ 980 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง อยู่ในเขตตำบลบ้านทับ ห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มเป็นระยะทางประมาณ 44 กม. ส่วนบ้านแปะและบ้านกอกน้อยอยู่ในเขตตำบลปางหินฝน อยู่ไกลไปอีกไม่มาก แต่เป็นเส้นทางที่ยากลำบาก เป็นทางดิน...

บ้านกอกน้อย พิกัด 18.456678, 98.149431 บ้านแปะ บ้านกอกน้อย และบ้านมืดหลอง เป็นหมู่บ้านของชาติพันธุ์ลัวะ หรือ ละเวือะ บ้านมืดหลองเก่าแก่ อายุหมู่บ้านราว 200 ปี มีที่ตั้งอยู่บนภูเขา ระดับความสูงประมาณ 980 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง อยู่ในเขตตำบลบ้านทับ ห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มเป็นระยะทางประมาณ 44 กม. ส่วนบ้านแปะและบ้านกอกน้อยอยู่ในเขตตำบลปางหินฝน อยู่ไกลไปอีกไม่มาก แต่เป็นเส้นทางที่ยากลำบาก เป็นทางดิน...

บ้านแปะ พิกัด 18.480404, 98.124178 บ้านแปะ บ้านกอกน้อย และบ้านมืดหลอง เป็นหมู่บ้านของชาติพันธุ์ลัวะ หรือ ละเวือะ บ้านมืดหลองเก่าแก่ อายุหมู่บ้านราว 200 ปี มีที่ตั้งอยู่บนภูเขา ระดับความสูงประมาณ 980 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง อยู่ในเขตตำบลบ้านทับ ห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มเป็นระยะทางประมาณ 44 กม. ส่วนบ้านแปะและบ้านกอกน้อยอยู่ในเขตตำบลปางหินฝน อยู่ไกลไปอีกไม่มาก แต่เป็นเส้นทางที่ยากลำบาก เป็นทางดิน...

โรงเรียนสาธิตชุมชนสมเด็จย่า พิกัด 18.510413 98.398324 โรงเรียนสาธิตชุมชนสมเด็จย่า วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย มศว. แม่แจ่ม เดิมชื่อ “สถานศึกษาพิเศษชุมชนการเรียนรู้สมเด็จย่า” จัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษาแก่ผู้ด้อยโอกาสทางการศึกษาในถิ่นทุรกันดาร จัดตั้งขึ้นสนองพระปณิธานของสมเด็จย่า สมเด็จพระศรีนคริทราบรมราชชนนีในรัชกาลที่ 9 ที่ทรงเมตตาชาวเขาในถิ่นทุรกันดาร เมื่อ พ.ศ.2542 ที่บ้านสันเกี๋ยง ตำบลช่างเคิ่ง อำเภอแม่แจ่ม มีลักษณะการจัดสภาพให้เป็นชุมชนๆ หนึ่ง ให้ผู้เรียนชาวไทยภูเขาที่จบการศึกษาระดับประถมหรือเทียบเท่าแล้ว ได้มีโอกาสศึกษาต่อ จากการเข้ามาใช้ชีวิตในชุมชนแห่งนี้ร่วมกันคล้ายกับการใช้ชีวิตในหมู่บ้านหรือชุมชนของตนเอง พร้อมทั้งทดลองจัดการศึกษาเพื่อแสวงหารูปแบบและหลักสูตรที่เหมาะสม...